Kozmetikte hayvanlar üzerinde deney sorunsalı

kaynak

Not: Aşağıdaki yazı oldukça karışık bir yazı oldu, çünkü benim de kafam bayağı karışık. Bir gün bu konuda kafam daha rahat olursa, bu yazı da daha derli toplu olur elbet...

Hayvan üzerinde test/deney yapan kozmetik ürünleri bırakayım diye bir süredir diyorum kendime, ama arada kaçışlarım oldu, artık benim için tam bir karar verme zamanı, bundan sonra hayvan üzerinde deney yapan bir ürüne para vermiyorum! Size burada hayvan testleri için yapılan işkence fotoğraflarını göstermeyeceğim, internette zaten bolca varlar. Niyetim kendi aklımdakileri yazıya dökmek ve bana katılmak isteyen olursa onlara yol göstermek sadece...

Malum Avrupa 2009 yılında hayvanlar üzerinde denenen kozmetik ürünlerinin satışını yasakladıktan sonra geçen hafta bu ürünlerin ithal edilmesini de yasakladı. Bu çok sevindirici bir gelişme tabii ki, ama kozmetik firmalarının çoğu hậlậ Çin pazarında ürün satabilmek için hayvan üzerinde deney yapmaya devam ediyorlar. Yani sizin elinizdeki ürün hayvanlar üzerinde test edilmemiş oluyor, ama o şirket başka ürünlerde deneye devam ediyor, çünkü nedenini kesinlikle anlayamayacağım bir şekilde Çin hayvan üzerinde denenmeyen ürünlerin satışına izin vermiyor. Türkiye'de de tabii ki, bırakın hayvanı insanın da herhangi bir değeri olmadığı için bizde böyle bir yasak yok.

Şimdi bu noktada kafalar fena karışıyor. Hem testlerin işlevine, hem de etik noktalara yönelik aklımda sorular vardı, araştırdım şimdi size de anlatıyorum:

Soru 1: Hayvan üzerinde yapılmayan testler ne üstünde yapılıyor?

Burada yaygın görüş testlerin insanlar üzerinde yapıldığı olsa da bu doğru bir görüş değil. Zaman zaman insanlar üzerinde alerji testleri yapılabilse de, hayvan testlerine asıl alternatif yapay deri. Laboratuar ortamında üretilen deride yapılan testler, hem insan derisine daha yakın, hem hayvanlara zararı yok. Yani bazı insanların hayvanseverlere karşı saçmaladığı "hayvanı koruyon da, insana önem vermiyon" şeklinde zırvalamanın alemi yok.

Soru 2: Hayvan üzerinde test yapmadığını söyleyen, "hayvan dostu" (animal-friendly) ya da işkence karşıtı diye çevirebileceğimiz cruelty-free olduğunu iddia eden her firmaya güvenebilir miyiz?

İşte benim kafam bu konuda oldukça karışık. Bir kere bir ürünün üstünde tavşan logosu olması hiçbir anlama gelmiyor.
-Bu firmalar halihazırda Çin pazarındaysa bu onların hayvan dostu olmadığı anlamına geliyor.
-Firmaların sitelerinde ya da kataloglarında yazılan "hayvan üzerinde deney yapmıyoruz" lafı da çok geçerli değil, çünkü bu firmalar başka yerlere hayvan deneyleri yaptırıyor olabilir. Ayrıca ürünlerini hayvan üzerinde denemelerse de, ürün içeriklerinde kullandıkları malzemeler üzerinde deney yapıyor olabilirler. Bu konuda en iyi kaynaklar, peta'nın ve leapingbunny'nin sitesindeki listeler. (Ama bir ürünün peta listesine girebilmesi için içeriği ve testlerini peta'nın incelemesi gerek. Buna izin vermeyip cruelty-free olduğunu iddia eden, ya da peta'nın ne hayvanlar üzerinde test yapan, ne test yapmayan listesinde olmayan ama hayvan aktivistlerinin cruelty-free saydığı markalar var. Şimdi biz neye güveneceğiz, ne yapacağız belli değil.

Soru 3: Şirketlerin biz hayvan üzerinde asla deney yapmıyoruz lafına güvenebilir miyiz?

HAYIR! Üstelik araştırmalarım sırasında öğrendiğim hiç sevimli olmayan gerçekler de var. Misal yıllarca Peta'nın listesindeyken, Avon, Mary-Kay ve Estée Lauder'in cruelty-free diye kendi reklamını yapıp yıllardır hayvan üzerinde deney yaptırdığı ortaya çıktı geçenlerde. Yine ben dahil etrafımdaki çoğu kişi Oriflame'i hayvan üzerinde deney yapmayan bir firma sanırken, meğersem Oriflame Çin'e güzel güzel satış yapıyormuş. Sitelerine girdiğinizde şöyle bir laf var:

"Oriflame has a longstanding animal welfare policy: Oriflame has never tested products or ingredients on animals during product development - and never will. We made this choice when Oriflame was founded in 1967.
Oriflame continues to neither conduct nor request animal testing in order to substantiate the safety or efficacy of any of its products or ingredients at any stage during the product development process....
Oriflame must, however, abide by the laws of the countries in which it operates and some countries may require test data gained through animal testing. "

Yani işin Türkçe'si, Oriflame olarak hayvan üstünde deneye çok karşıyız, ama Çin pazarından da olacak değiliz. Bu durumda ne oluyor? Belki sizin elinizdeki ürün için bir hayvan zarar görmemiş ama verdiğiniz para hayvan üzerinde test yapan bir şirkete gidiyor. Bence bu gidip Maybelline vs. almaktan farklı bir şey değil.

Başka bir sorunsal da Body Shop, Burt's Bees gibi firmalarda karşımıza çıkıyor. Misal, hayvanlar üzerinde test yapılmasın diye imza toplayan Body Shop, meğerse L'Oréal'inmiş de benim haberim yokmuş. Kusura bakma Body Shop, senle büyük aşk yaşadım senelerce, fakat sen hayvan haklarına hassasiyetin varmış gibi görünürken L'Oréal'in bünyesinde girdiysen senle de ilişkiyi bitirme vakti geldi.

Soru 3: Ne süreceğiz şimdi biz yüzümüze?

İşte en önemli soru bu, hadi Maybelline'den L'Oréal'dan vazgeçelim de, alternatiflerimiz neler? Aslında çok fazla seçim şansımız yok. Peta'nın listesindeki ürünlerin çoğu Türkiye'de yok, olanlar da fena cep yakabiliyor. Alternatifler şunlar: Lush, Dr. Murad (daha çok kırışıklık karşıtı krem vs.leri var, onlar da bir araba parası), Urban Decay (far paleti 130 lira civarı), Inglot (Tekli far 30 lira civarı), Kiss My Face (dudak parlatıcı 25 lira),Burt's Bees (kendisi hayvan üzerinde test yapmıyor, ama ana şirket yapıyor), Body Shop (L'Oréal'in olduğunu unutmayalım!).
Body Shop'u es geçersek, biraz da paraya kıyarsak kozmetik işini Inglot'dan halledebiliriz. Benim o kadar param yok diyenlere benden seçenekler ise, Peta'nın sitesinde olmayan, ama birçok cruelty-free sitesinde adı geçen, bizde de Rossman ve Gratis'te satılan Essence. Ürünleri daha çok genç kızlar için gibi (hatta sitesinde Justin Bieber var o derece), ama çooook ucuzlar (4 liraya filan ruj var o derece), bir de internetten sipariş verebileceğiniz, yine ucuz ürünleri olan E.L.F. Ben ELF'ten sivilce için mineral pudra kullandım, hiç de fena değildi doğrusu.

Ama olay aslında ruj, rimelle de bitmiyor. Benim için en zor olay şampuan ve diş macunu olacak herhalde. Şampuan olarak LUSH'ın katı şampuanları uygun fiyatlı (ilk fırsatta alıp deneyeceğim), bakım kremleri filan olarak da aktarlardan bir şeyler alınabilir, diş macunu olarak da internette araştırırken gördüğüm Kiss My Face'in diş macununu bulabilirsem denemeyi düşünüyorum (internette 14 lira civarı). Bakalım bu konuda da tamamen cruelty-free ürünlerle yaşamayı becerebilecek miyim?

Daha fazla okumak isterim ben derseniz, internette araştırırken bir makyaj bloguna rast geldim, ona da bir göz atın derim: makyaj aynam